Flow of overdrive?
Terug“Wacht… zit ik dan lekker in de flow of juist in de overdrive?” Vanaf het scherm kijken zijn grijze ogen me half vragend, half fronsend aan. Ik glimlach en knik. Toffe vraag.
Een half uur geleden begon ik met deze youngster zijn YAAL-interview (Young Adult Autonomy Lab) en al pratend over zijn autonome koers kwamen we bij de burn-out die hij vier jaar geleden tijdens zijn studie heeft gehad.
Hij gaat verder. “Ik bedoel, niks lekkerder dan in die flow zitten. Dan doe ik het ene na het andere en alles lukt.”
Ik knik nog eens. “Toffe vraag! Met deze opmerking raak je precies de dunne lijn tussen flow en overdrive.”
Ik ben even stil en denk aan een eureka-moment van een paar maanden geleden. In mijn onderzoek naar het werken met ons autonome zenuwstelsel kwam ik tot de conclusie dat er in de triggerstaten zoals we die nu kennen -vechten, vluchten en bevriezen- een belangrijke subtriggerstaat ontbrak.
Een subtriggerstaat die ervoor zorgt dat we áánblijven, ook al zijn we moe. Die maakt dat we blijven nadenken over een oplossing, ook al vertellen we onszelf dat we het beter ‘even los kunnen laten’. Of, zoals in het geval van deze youngster, die ervoor zorgt dat we mee blijven bewegen in die lekker-bezig-vibe en niet in de gaten hebben dat onze fysieke pauzeknop van slag raakt.
Ik heb deze subtriggerstaat de ‘overdrive’ genoemd. In het fluïdum van ons autonome zenuwstelsel vinden we hem in de piek van de vecht- en vluchtstaat.
Onder invloed van deze overdrive kunnen we een onweerstaanbare drang tot actie ervaren. We maken onrustige, hoekige bewegingen en houden ondertussen onze kaken op elkaar geklemd. Onze adem zit hoog. Onze ogen staan fel, kijken onrustig om zich heen (of juist strak vooruit) en onze gezichtspieren zijn gespannen. En pauze houden? Geen sprake van.
Hoe ons autonome zenuwstelsel in deze overdrive terechtkomt?
De triggerstaten vechten en vluchten worden door ons autonome zenuwstelsel geactiveerd als kortdurende ‘verdediging’. Wanneer we hier te vroeg, te vaak of te lang inzitten kan ‘ie er echter in blijven steken. De activatiestand blijft aan, het gaspedaal blijft hangen.
Dit werkt weer door in de rest van ons lichaam. Ons hormonale systeem raakt van slag en komt in een adrenalineloop terecht. Vecht- en vluchtstofjes blijven door ons fysieke systeem stromen. Stofjes die de veiligheidsradar van ons autonome zenuwstelsel steeds opnieuw het signaal onveilig geven. Hierdoor wordt onze vecht- of vluchtimpuls alleen maar groter en ons autonome zenuwstelsel raakt in de overdrive.
Deze overdrivestaat zie ik als een bron van burn-out. Door de constant stromende vecht- en vluchtstofjes raakt ons natuurlijke actie- en rustritme offline. En meer: we verliezen het contact met ons lichaam, met onze zelfzorg en met onze grenzen.
Tijd voor het goede nieuws.
Nu we deze substaat voor onszelf herkennen en in kaart kunnen brengen, kunnen we ook beginnen met hem te reguleren.
Hier alvast een paar tips:
- Zodra je jouw overdrive opmerkt, stop je tien tellen met wat je aan het doen bent. En dan helemaal hè, dus alles neerleggen en even letterlijk stilstaan of stil zitten. Merk op waar in je lijf je adem zit en wat er verder in je lichaam gebeurt. Doe hier verder niets mee. Jouw rustige aandacht is een goede regulatietool.
- Wanneer dit niet genoeg helpt, neem dan een korte time-out van twintig minuten en ga hierin iets totaal anders doen. Een eenvoudig klusje waarmee jij je oververhitte brein afleidt en je lichaam gestaag en zonder al te veel inspanning bezighoudt. Bij mij helpt afwassen en in de tuin werken 😉
- Is je overdrive hardnekkig? Onderbreek dan helemaal waar je mee bezig bent en maak -samen met een interessante podcast- een stevige wandeling. Beweging, breinvoedsel en buitenlucht doen wonderen.
Spoileralert: de woorden ‘opmerken’, ‘time-out’ en ‘onderbreken’ bestaan niet in het woordenboek van de overdrive. Vind dus jouw manier om hierin je opmerkingsgave te trainen en jezelf te begeleiden. Zet bijvoorbeeld tijdens je werk ieder half uur een wekker voor die tien tellen embodied inchecken (1). En houd dit twee weken vol, ongeacht of je meteen resultaat opmerkt of niet.
Nog even terug naar het YAAL-interview. Ik vertel de youngster voor me over mijn bevindingen. “Of we onszelf wel of niet kunnen onderbreken en embodied kunnen checken waar ons autonome zenuwstelsel zit, is meteen ook een belangrijk verschil tussen onze flow en onze overdrive: in de flow lukt het ons prima, in de overdrive is het een stuk lastiger.”
Ik ben even stil. Dan: “Logisch, want onze flow is online wanneer ons autonome zenuwstelsel in zijn chillzone zit. En in diezelfde chillzone is ons brein opmerkzaam én hebben we goed contact met ons lichaam. In de overdrive daarentegen is ons zenuwstelsel getriggerd en uít zijn chillzone. Dan lukt onszelf waarnemen en ons lijf voelen een stuk minder goed.”
Het jonge gezicht voor me knikt. Denkt na. Fronst. “Oké, oké… maar wat nou als me dit na twee weken nog niet lukt? En wat als zo’n wekker niet helpt en die gaspedaal in mij maar blíjft hangen?”
Ik glimlach. “Dan stuur je me een appje en kijken we of er meer meespeelt. Misschien zit er dan onder jouw overdrive een dieperliggende aanjager in de vorm van oude opgeslagen survivalstress. Dan is een stukje Embodiment Coaching nodig.” Ik glimlach. “En voor jou is dat dan voor niks hè, je helpt me enorm met dit interview.”
Een vrolijke glimlach op het scherm. “Oké, vet!”
Dominique Krooijmans
06 254 23 838
Anam Cara
Nijmegen
KvK: 17223232
Algemene Voorwaarden
Privacyverklaring
Cookiebeleid
Disclaimer