In aanloop naar mijn nieuwe jaarprogramma’s Persoonlijk Leiderschap heb ik deze zomer veel nagedacht over mijn waarden. Mijn waarden als kern van mijn autonoom mens zijn. Mijn waarden als ijkpunt voor mijn integer handelen. Mijn waarden als vertrekpunt én kompas voor mijn persoonlijk leiderschap.
Nu, in deze tijd van zélf nadenken en (waar nodig) tegen de stroom in je eigen keuzes maken, is dit belangrijker dan ooit.
Autonomie gaat over jouw mate van zelfbeschikking. De mate waarin jij je eigen wetten en waarden volgt en daarin rustig je verantwoordelijkheid neemt.
“Wat zíjn mijn waarden eigenlijk?”
Geen eenvoudige vraag. Het zijn in ieder geval niet de waarden die als eerste door je brein worden opgehoest als uitweg uit het ongemak van even-niet-weten.
Om mijn waarden te achterhalen moest ik stil worden. Mijn helder denkbrein aanspreken in combinatie met het subtiel waarnemen van mijn lichaam.
Ik begon met terugkijken. In eerdere situaties waarin ik voelde ‘nu spant het erom’: welke beslissing nam ik? Hoe reageerde vervolgens mijn lijf en wáárdoor wist ik, ongeacht de gevolgen, dat het voor mij de enige juiste weg was? Welke waarde kon ik hieruit destilleren?
Wanneer we terugkijken hebben we allemaal wel zo’n kantelpunt; zo’n moment dat je een levensveranderend besluit neemt. Wanneer jij je zo’n moment voor de geest haalt en dat beschrijft in de ik-vorm en tegenwoordige tijd, komt je neurobiologie in actie. Het geheugen van je brein, zenuwstelsel, weefsels, spieren en organen wordt actief. Informatie uit je fysieke systeem, toen waarschijnlijk onbewust, komt nu alsnog beschikbaar.
Vervolgens was het zaak om mijn gevonden waarde zo precies mogelijk en in de kern te verwoorden. Niet snel tevreden te zijn met abstracte containerbegrippen. Steeds opnieuw de vraag te stellen “wat betekent dit concreet voor mij?” Wanneer ‘enthousiasme’ een waarde van mij is, wat bedoel ik daar dan precíes mee? En hoe voelt dat in mijn lichaam? Kan ik me situaties herinneren waarin ik daar wel en niet gehoor aan gaf? En wat deed dat dan in mijn systeem?
Ok, je moet ervan houden jezelf te bevragen. Of er op zijn minst niet voor terugdeinzen.
Het helpt wanneer je één doel voor ogen houdt: jouw persoonlijke waarden vinden waarvan jij, in het moment zelf, met je lijf als meetinstrument kunt checken of je ernaar handelt of niet. Dit is de basis voor het leven van jouw autonomie.
En ik was er nog niet. Met het oog op mijn blinde vlekken vroeg ik een kritische sparringpartner mijn waarden te bevragen. Kon ik ze nóg concreter, nóg preciezer, nóg meer in mijn taal verwoorden?
De rode draad in dit zelfonderzoek: Wanneer mijn autonoom zenuwstelsel (en daarmee mijn lijf) ontspannen, sterk en energiek bleef, wist ik dat ik een stevige waarde te pakken had.
Toetsing in de praktijk gaf verfijning en aanvulling: Zelfkennis en zelfzorg bleven overeind, waarheid werd waarachtigheid, bekrachtiging moest -bleek tijdens een confrontatie met mijn lief- erbij.
Eenmaal helder begon de uitdaging pas echt.
Gaan staan voor je waarden bevraagt je autonoom zenuwstelsel behoorlijk. Van nature is ons autonoom zenuwstelsel een kuddedier. Het is vanuit zijn biologische focus op veiligheid gevoelig voor anders-zijn, tegenstroom en oordeel. Staan voor jóuw waarden betekent dan ook dat je bereid moet zijn om je in dit potentiële spanningsveld te begeven.
Hiervoor is een stevig en veerkrachtig zenuwstelsel nodig. Ook nodig: inzicht in je verdedigingsreflexen wanneer jouw zenuwstelsel het signaal onveilig geeft én weten hoe jij jezelf in zo’n moment kan reguleren. Het vraagt kennis over hoe jouw zenuwstelsel in de verbindingsstand kan blijven, ook (of juist) wanneer het zenuwstelsel van de ander gaat vechten, vluchten of bevriezen.
Autonomie, eigenwaarde, mens-uit-één-stuk zijn: allemaal hebben ze hun basis in jouw persoonlijke waarden, voelbaar in je fysieke systeem. Alleen dan kun je er voor blijven staan. Alleen dan blijven ze overeind in storm en tegenwind.
Wat mijn waarden (voor nu) zijn?
Zelfkennis. Waarachtigheid. Autonomie. Zelfzorg. Zorgvuldigheid. Enthousiasme. Bekrachtiging.
KWAZZEK als alternatief ezelsbruggetje.
Steeds wanneer een keuze zich aandient, gebruik ik deze als kompas. Geeft dit mij helderheid, stevigheid en rust? Absoluut. Heeft het effect op mijn sociale leven? Zonder meer. Vraagt het in het moment van toepassen om zelfregulatie van mijn autonoom zenuwstelsel? Zeker weten.
Autonoom leiderschap: Persoonlijk leiderschap vanuit je autonoom zenuwstelsel. Geen kunstje, geen methode, geen quickfix.
It’s a way of life.
Wil je eens sparren over jouw waarden en wat ze betekenen voor jouw autonoom leiderschap? Stuur me een mailtje, je bent van harte welkom!